Phân tích đoạn 2 trong Bình Ngô Đại Cáo
dưới đây sẽ là dàn ý chi tiết & một số bài văn mẫu lớp 10: phân tích đoạn 2 Bình Ngô Đại Cáo, đấy là tài liệu vô cùng hữu ích giúp cho Các bạn học sinh hiểu hơn về tác phẩm này cũng như củng cố lại kiến thức Ngữ văn lớp 10. Dưới đây, Shop chúng tôi xin mời Anh chị cùng tìm hiểu thêm nội dung của tài liệu này.
Xem thêm
1. Dàn ý đoạn 2 Bình Ngô đại cáo
A. Mở bài:
ra mắt khái quát tác giả, tác phẩm Đại cáo bình Ngô & nội dung đoạn trích.
B. Thân bài:
tác giả vạch trần tội ác của giặc Minh với một trình tự logic:
- người sáng tác chỉ rõ âm mưu xâm lược của giặc Minh
+ Vạch trần luận điệu “phù Trần diệt Hồ” của giặc Minh (việc nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần chỉ là 1 trong nguyên cớ để giặc Minh thừa cơ gây họa, mượn gió bẻ măng)
+ thủ đoạn muốn thôn tính tổ quốc ta vốn đã có sẵn, có từ lâu.
- người sáng tác vạch trần các chủ trương cai trị phản nhân đạo của giặc Minh
+ Thu thuế khóa nặng nề.
+ Vơ vét sản vật, bắt chim trả
+ Ép người làm các việc nguy khốn (dòng sống lưng mò ngọc, đãi cát tìm vàng,…).
- tác giả tố cáo khỏe mạnh các hành vi tội ác của giặc.
+ hủy diệt cuộc sống con người bằng hành vi diệt chủng, tàn sát người dân không có tội (nướng dân đen, vùi con đỏ,…)
+ phá hủy cả môi trường xung quanh sống (Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ)
=> đấy là bản cáo trạng đanh thép về tội ác của giặc Minh
C. Kết bài:
cam kết lại giá trị content & thẩm mỹ và nghệ thuật của đoạn trích, nêu chủ đề của đoạn trích.
2. Nghiên cứu đoạn 2 Bình Ngô đại cáo - Mẫu 1
Nguyễn Trãi là một ba danh nhân văn hóa truyền thống của dân tộc được UNESCO công nhận, đồng thời là nhà quân sự lỗi lạc, nhà tâm lý chính trị kiệt xuất của việt nam. Ông sinh ra và lớn lên trong bối cảnh giang sơn rối ren, loạn lạc – nhà Trần suy yếu, nhà Hồ nhiễu nhương, lại phái quân cuồng Minh xâm lược, thực trạng ấy càng thổi bùng lên tinh thần yêu nước vốn đã thấm nhuần trong tâm lý truyền thống khởi đầu từ dòng tộc. Sự cống hiến của Nguyễn Trãi mập mạp khôn tả, chẳng các là mưu sĩ với thần cơ diệu toán của khởi nghĩa Lam Sơn, ngòi bút của ông cũng góp phần quan trọng vào sự nghiệp đánh đuổi giặc ngoại xâm, mang về thái bình cho giang sơn, nổi bật là hai tác phẩm “Quân trung từ mệnh tập” and “Đại cáo bình Ngô”. Đặc trưng, tác phẩm “Đại cáo bình Ngô” được xem như “bản tuyên ngôn tự do thứ hai” của dân tộc có giá trị cả về mặt chính trị, lịch sử hào hùng lẫn văn học. Không những là áng thiên cổ hùng văn về tâm lý tự chủ tự cường của dân tộc mà còn là phiên bản cáo trạng luận tội giặc Minh xâm lược, chỉ rõ sự ác độc dơ dáy của chúng:
“…Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội
dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi…”
Đoạn hai của tác phẩm với những lí luận sắc sảo, đanh thép, chứng cứ xác thực, đã vạch mặt lũ ngoại xâm với mưu mô, âm mưu dơ dáy & sự tàn ác, ác nghiệt của chúng.
Bằng biện pháp phóng đại, Nguyễn Trãi đã chỉ rõ những điều bại hoại nhân nghĩa, luân lí mà giặc Minh đã làm với dân tộc ta qua biểu tượng “Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội” and “Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi”. Thực vậy, tội ác chúng gây ra nhiều không kể xiết đến nỗi ghi tạc chúng lên thân trúc Nam Sơn cũng chẳng hết, hình tượng này cho thấy sự căm thù lên đến mức tột độ của nhân dân đối với sự bạo ngược của quân xâm lược. Chẳng các quá đỗi tàn tệ, giặc Minh còn thi hành các chế độ hết sức bẩn thỉu, đê hèn và quỷ quyệt nhằm bẻ gãy ý chí dân tộc, niềm tin chiến đấu và thủ đoạn biến VN thành quận huyện, đồng hóa dân tộc ta thành người Hán và lâu dài hơn xóa bỏ người Việt khỏi cõi trời đất. Cũng chính vì lẽ ấy mà tác giả Nguyễn Trãi đã dành hẳn một phần lớn trong tác phẩm để đưa ra các lí lẽ, dẫn chứng hùng hồn nhằm mục đích luận tội bọn giặc tàn bạo & xảo quyệt.
Chính sử nước ta chép rất rõ về các chính sách cai trị vô cùng thâm độc trong ngót hai mươi năm đô hộ VN, song đa phần đều biên soạn dựa theo những bạn dạng ghi chép của Nguyễn Trãi, đặc biệt là “Đại cáo bình Ngô”, ấy cũng bởi mưu sĩ bọn họ Nguyễn là người trực tiếp sống & chiến đấu trong giai đoạn VN bị giặc Minh xâm lược. Từ đó có thể thấy, các luận cứ trong bài đại cáo hết sức xác nhận and giàu tính chiến đấu. Qua tác phẩm, tác giả đã tố cáo tội ác dã man của bầy đàn xâm lược and bán nước:
“…Vừa rồi:
Nhân bọn họ Hồ chính vì sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa
bọn gian tà bán nước cầu vình…”
Từ đây, từng câu từng chữ trong tác phẩm đều như một nét mực châm phá nên bức tranh về bối cảnh loạn lạc của non sông, vè sự xảo trá, “mượn gió bẻ măng” and nham hiểm của giặc Minh. Chúng sử dụng chiêu thức xâm lược “phù Trần diệt Hồ” với quân cờ chủ chốt Trần Thiêm Bình nhằm mục tiêu mua chuộc quý tộc nhà Trần về phe chúng để đô hộ việt nam những chế độ của chúng đều sặc mùi dối trả, phỉnh gạt:
“…Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế
Gây binh kết oán trải hai mươi năm…”
Chính từ đó, người đọc thấy rõ sự dơ dáy nhuốc, bại hoại nhân nghĩa & xảo quyệt không lường của bọn xâm lược:
“…Bại nhân nghĩa nát cả đất trời
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi…”
Chung quy lại, mục đích duy nhất mà giặc Minh tìm hiểu khi gót giày chúng dẫm lên lãnh thổ Đại Việt là đô hộ and cai trị, âm mưu xóa sổ và thôn tính VN, vì lẽ đó nên các điều ngụy biện của chúng chẳng thể dối gạt nhân dân VN, và tội ác, âm mưu của chúng thật là “Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi”
sau khoản thời gian chỉ rõ âm mưu & sự dơ bẩn trong kế sách xâm lược của quân Minh, tác giả bắt đầu chuyển mạch ngôn từ and liệt kê hàng loạt tội ác của chúng:
“…Nướng dân đen trên ngọn lửa tàn ác
Vùi con đỏ xuống bên dưới hầm tai vạ…”
Không từ thủ đoạn, quân xâm lược tàn sát người không có tội chẳng các nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu thú tính and thực chất tàn tệ của chúng mà còn thủ đoạn diệt chủng dân nước Nam, ép những người không phục tùng chúng phải đi vào chỗ chết. Chẳng những vậy, so với những cuộc đấu tranh chống lại sự tàn độc của lũ xâm lược, chúng chẳng ngại ngần dìm những cuộc khởi nghĩa vào bể máu, gây cảnh binh đạo. CHưa hết, giặc Minh còn ra sức vơ vét của cải, sản vật quý hiếm của nước Nam để thảo mãn nhu yếu vật chât, thú vui xa hoa vô lối của chúng bằng cách bóc tách lột, bức ép người Việt phải săn lùng sản vật để cống nộp mặc kệ mạng sống:
“…Người bị ép xuống biển dòng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồng
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng
Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi đặt cạm…”
Bằng biện pháp liệt kê, tác giả đã tài tình khắc họa về thảm cảnh tang tóc do chính sách cai trị hung tàn & vô luân lí của giặc Minh gây nên. Ngoài ra, quân xâm lược còn thi hành đồng loạt biện pháp man rợ khác nhằm bóc lột sức lao động, vắt kiệt sinh khí của nước ta, đồng thời hủy hoại kế sinh nhai của nhân dân:
“…Tàn hại cả giống côn trùng cây trồng
Nheo nhóc thay kẻ góa bụa khốn cùng…”
Rồi thì:
“…Nay xây nhà, mai đắp đất, tay chân nào phuc dịch cho vừa
Nặng nề những nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi…”
Tất cả những tội ác của chúng đều được vạch rõ & chứng tỏ bằng những chứng cứ xác đáng, không còn chối cãi, rồi dồn lại vào biểu tượng đối lập giữa đàn giặc mọi rợ hùng bạn với người dân bé nhỏ bị chúng hành hạ, vắt kiệt sức lực lao động, mồ hôi, máu và nước mắt:
“…Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bất no nê chưa thỏa…”
Bại hoại nhân nghĩa, trời bất dung, đất bất thứ là các thứ dùng để làm miêu tả về những tội ác đẫm máu của quân Minh trên đất Đại Việt. Tất cả đều đc ngòi bút sắc hơn ngọn giáo của Nguyễn Trãi ghi tạc vào sử sách bằng giọng điệu uất hận nghẹn ngào kết phù hợp với biện pháp phóng đại, Ảnh kì vĩ, vô tận, tội ác chồng chất bị phơi bày trong bản cáo trạng đẫm máu & nước mắt. Ở đây, bản tuyên ngôn độc lập còn có giá trị như một bản tuyên ngôn nhân quyền, vạch rõ sự bại hoại nhân nghĩa của quân thù:
“…Lẽ nào trời đất dung tha
Ai bảo thân nhân chịu được…”
Tội ác mà thần bất dung, nhân bất thứ thì quả thật là “Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội.”
Qua những nghiên cứu nêu trên, hậu thế hoàn toàn có thể thấy thảm cảnh chiến tranh tang thương đến nhường nào, từ đó ra sức đấu tranh vì một cuộc sống đời thường hòa bình tự do nỗ lực gìn giữ nền hòa dân dã tộc, chủ quyền cương vực lãnh thổ. Đồng thời, phải ra sức phấn đấu rèn luyện nhằm mục tiêu hiến đâng and xây cất quốc gia giàu đẹp, ấy vậy mới xứng đáng với non sông mà ông phụ vương phải đánh đổi cả máu xương mới gìn giữa đc.
Kết luận, qua đoạn hai của “Đại cáo bình Ngô”, có thể thấy rõ sự tàn khốc, thâm hiểm, độc ác của giặc xâm lược, toàn bộ đc khắc họa chi tiết nhờ nghệ thuật và thẩm mỹ chính luận tài tình của Nguyễn Trãi. Qua đó, hậu thế thấy được giá trị của việc đảm bảo an toàn and gìn giữ tổ quốc gấm vóc VN.
3. Phân tích đoạn 2 Bình Ngô Đại Cáo - Mẫu 2
Nguyễn Trãi đã khắc mình vào vóc dáng của dân tộc. Định mệnh để khiến con người ta sinh ly biệt tử, thời gian lại chẳng thể xóa nhòa những giá trị vĩnh hằng. Sự vĩnh cửu của tên tuổi Nguyễn Trãi cùng nước nhà nước VN là chứng tỏ hùng hồn cho điều ấy. Nếu Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận kiệt xuất mọi thời đại thì Bình Ngô đại cáo là áng văn bất hủ của ông trong lịch sử văn học nước ta.
Nguyễn Trãi đã khắc mình vào dáng vẻ của dân tộc. Định mệnh để khiến con người ta sinh ly biệt tử, thời hạn lại chẳng thể xóa nhòa những giá trị vĩnh hằng. Sự vĩnh cửu của tên tuổi Nguyễn Trãi cùng đất nước nước VN là chứng minh hùng hồn cho điều này. Nếu Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận kiệt xuất mọi thời buổi thì Bình Ngô đại cáo là áng văn bất hủ của ông trong lịch sử hào hùng văn học việt nam.
“Nhân chúng ta Hồ chính vì sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán thù hận
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa
bọn gian tà bán nước cầu vinh”
Lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi ở trong nhà Trần, nhà Minh huy động một lực lượng gồm hai mươi vạn bộ binh vào xâm lược nước ta. Quân Minh chia làm hai cánh theo đường sông Hồng kéo xuống. Suốt trong quãng hai mươi năm, chúng đô hộ VN bằng quá nhiều những cơ chế, chiến lược không giống nhau.
tuy nhiên với niềm tin đoàn kết, tình yêu tổ quốc thì chúng dường như không xâm chiếm được việt nam. Lịch sử đã khắc ghi tội ác của giặc Minh và đại cáo Bình Ngô lại một đợt nữa tố cáo tội ác của chúng.
Nguyễn Trãi đã khẳng định tội ác đó “Bại nhân nghĩa nát cả đất trời” và kể ra những hành động dã man của chúng. Chúng vơ vét hết mọi gia sản – không những bao gồm vật chất, sức người, sức của dân ta mà chúng còn hủy hoại cả môi trường thiên nhiên sống, tàn hại cả giống côn trùng và cả cây cỏ. Hơn những thế, chúng còn tàn sát con người mà không còn biết ghê tay:
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hùng tàn
Vùi con đỏ dưới hầm tai vạ”
đây là một Hình ảnh vừa chi tiết, vừa khái quát như một lời cáo trạng, lời buộc tội quân giặc. Dân đen là những kiếp người bé bỏng tận cùng mặt đáy của cộng đồng. Họ là nạn nhân của tội ác mà quân giặc đã gieo rắc lên bờ cõi của dân tộc ta. Chắc rằng hai câu thơ được viết nên bởi máu and nước mắt của người nhân vật dân tộc.
Vơ vét sản vật, đè bẹp con người, tội ác của giặc không tồn tại giấy bút nào tả xiết:
“Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội
dơ thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi”
người sáng tác đã chọn các cái vô cùng là trúc Nam Sơn và nước Đông Hải để kể đến tội ác của loài quỷ dữ khát máu người, chỉ nhăm nhe cắn xé nhân dân ta đến tận xương tủy. Hậu quả chúng để lại rất chi là tàn khốc: mẹ mất con, vk mất ck, con cái thì nheo nhóc, muôn loài bị phá hủy, nhân dân âu sầu.
Để nêu lên rõ tội ác của đàn chúng, người sáng tác đã sử dụng cách thức liệt kê có chọn lọc, sử dụng các câu văn giàu Hình ảnh, biểu tượng, giọng văn chuyển đổi linh động, phù hợp với cảm xúc. Lúc tỏ ra căm phẫn, lúc lại bộc lộ sự đau đớn, xót xa cho nhân dân ta. Hai câu cuối kết án vô cùng đanh thép:
“Lẽ nào trời đất dung tha
Ai bảo thần nhân chịu được?”
Tội ác của giặc Minh đã vượt quá giới hạn của lẽ trời. Hành vi của chúng bẩn thỉu đến mức không thể nào tha thứ nổi. Đứng trên lập trường nhân nghĩa thì đoạn văn là máu, là nước mắt, biểu thị sự phẫn nộ với đối phương.
Nói kết luận, đoạn thơ này là một bạn dạng cáo trạng đanh thép tố cáo tội ác của giặc Minh trong hai mươi năm trên mảnh đất Việt.
Để bảo đảm an toàn tăng cường tính thuyết phục lại vừa đạt được tính cô đọng, hàm súc của ngữ điệu văn chương. Nguyễn Trãi đã sử dụng xen kẽ và phối hợp hợp lý trong số những Ảnh mang tính khái quát với những Ảnh mang tính cụ thể, sinh động.
như vậy, bằng tài và tâm của chính mình. Nguyễn Trãi đã khiến cho cho những người đọc thấy được đây là một tác phẩm đáng tự hào và rất cần được người đời sau coi trọng, tôn lên.
4. Nghiên cứu đoạn 2 Bình Ngô Đại Cáo - Mẫu 3
đc ca tụng là áng thiên cổ hùng văn của dân tộc, là phiên bản tuyên ngôn hòa bình thứ 2 sau Nam quốc sơn hà, Bình Ngô đại cáo là một trong tác phẩm tốt mà ở đó ta rất có thể thấy đc lòng tin dân tộc của Nguyễn Trãi, chính là tấm lòng yêu nước, thương dân tha thiết, lòng phẫn nộ quân giặc sâu sắc. Dựa trên việc cam đoan chân lý độc lập dân tộc cùng theo với tư tưởng nhân nghĩa mới lạ, "việc nhân nghĩa cốt ở yên dân", tác phẩm đã đưa đến cho người đọc các nhận thức chân thực về trận đánh chống quân Minh xâm lược. Nguyễn Trãi chia bài cáo làm 4 phần với 4 content chính, trong số đó có một phần phản ánh sự tàn ác của giặc Minh những năm tháng đô hộ hộ việt nam là phần có tầm quan trọng cần thiết trong bài cáo, cần lưu tâm để càng thấm thía hơn nỗi đau mất nước những năm tháng đã qua.
bầy giặc Minh cướp nước, ấp ủ thủ đoạn xâm lược xưa nay, nhưng lại còn ra vẻ sợ người đời dị nghị thế cho nên mới nghĩ ra cái cớ "phù Trần diệt Hồ" để bịp bợm thiên hạ, lừa lọc nhân dân ta, từ đó có cớ dẫn quân sang xâm lược. Quả thật đàn bất nhân, bất nghĩa thì chẳng chuyện gì mà không vẽ ra được. Đã thế trong nước thì lòng dân ân oán hận ngập trời, "Bọn gian tà bán nước cầu vinh", bán cả kiêu hãnh dân tộc để tham chút lợi bé xíu, mở đường cho giặc vào tàn sát người mình, ôi chẳng có thứ người nào lại nhẫn tâm đến vậy.
từ thời điểm ngày giặc Minh ập vào, nhân dân ta chẳng có một ngày đc sống yên ổn, chúng ra sức tàn sát, thủ đoạn diệt chủng các kẻ kháng cự, không nghe lời bằng những phương thức hết sức dã man, rùng rợn, tựa lũ quỷ sa tăng hút máu. Nào là "Nướng dân đen bên trên ngọn lửa hung tàn", "Vùi con đỏ xuống bên dưới hầm tai vạ". Đã thế còn thường xuyên bịp bợm "Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế", gieo rắc thù oán thù hết gần 20 năm trời đằng đẵng. Kẻ chết đã chết, nhưng người sống chúng cũng phải tìm mọi cách mà tách lột mà hành hạ, biến nhân dân ta thành nô lệ, thành những công cụ biết nói, ép nhân dân ta phải tự đi vơ vét khoáng sản của đất nước mà cung phụng cho chúng.
"Nặng thuế khóa sạch không đầm núi.
Người bị ép xuống biển dòng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc.
Vét sản vật, bắt dò chim trả, chốn chốn lưới chăng.
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt."
Nhưng các thứ quý hiếm ấy có phải đâu dễ tìm, người xuống biển sâu chết không hề thấy xác, kẻ lên rừng, vào núi thì hùm beo rình rập. Đã thế chúng còn bắt nhân dân ta phải tìm cả các thứ cực quý như chim trả, hươu đen, phải giăng lưới, đặt bẫy có khi chẳng bắt được mà còn đi nhầm cả vào bẫy quái thú. Ôi thật xót xa cho cảnh khốn khổ tột cùng! Hậu quả để lại là môi trường xung quanh tiếp tục bị tiêu diệt hủy hoại, chim muông cây xanh cũng chẳng còn chỗ nương thân, đàn bà bỗng trở thành kẻ góa bụa, mái ấm gia đình đang yên ổn canh cửi nay cũng thuận đà tan tác cả, còn đâu chốn làng quê yên bình, xinh tươi, còn đâu tiếng người cười nói dẫn nhau ra đồng, mất hết rồi.
Đối lập với khung cảnh khốn khổ, tiêu điều cùng cực ấy thì giặc Minh lại hiện lên với 1 Hình ảnh trọn vẹn đối lập "Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán", quân giặc thì no nê phè phỡn, đúng cảnh kẻ thì ăn không hết người thì lần chẳng ra. Phu phen tạp dịch cứ áp lên trên người nông dân cơ cực, nào thì xây nhà, đắp đất chẳng bao giờ hết việc, còn lũ chúng thì nghênh ngang ra sức đòn roi mà quất, mà sai bảo chẳng thương tiếc. Sự ác độc, man rợ của giặc Minh được Nguyễn Trãi dùng những chiếc rất chi là, vô tận của thiên nhiên mà so sánh, trúc Nam Sơn biết bao nhiêu cây chẳng đếm đc, ấy thế mà cũng không đủ để chép tội quân Minh, biển Đông Hải bát ngát rộng lớn cũng nào đủ để rửa sạch mùi tàn ác, nhơ bẩn của chúng. Tội ác của quân Minh nhiều không kể xiết là như thế, đến muôn ngàn đời đi nữa vẫn còn đó lưu trong sử sách chẳng phai mờ. Nguyễn Trãi đã phải thốt lên bằng một giọng đầy cực khổ và căm phẫn: "Lẽ nào trời đất dung tha? Ai bảo thần dân chịu được?", ông tin vào thiên mệnh, vào trời đất, tin rằng tất có người trừng trị được kẻ thủ ác, bởi trời đất vốn có mắt, rồi quân Minh sẽ chẳng thoát khỏi sự trừng phạt đích đáng cho những tội lỗi mà chúng gây ra bên trên đất Đại Việt. Thắc mắc chính là lời lưu ý đầy bi tráng và căm thù giành riêng cho quân Minh để dứt phần hai của bài cáo.
với 1 giọng văn đầy đau xót, bi ai tột cùng, Nguyễn Trãi vừa vạch trần âm mưu xâm lược nước ta vừa phản ánh được sự tàn ác, tàn khốc của chúng so với dân tộc Đại Việt. Đồng thời ông cũng thể hiện đc tư tưởng nhân nghĩa của chính mình khi biến thành người đứng về phía nhân dân, lên án tội ác của giặc, có tình cảm xót thương thâm thúy khi quyền sống của nhân dân bị chà đạp bị coi thường bởi quân thù. Phần hai có chân thành và ý nghĩa như là lời buộc tội đầy đanh thép của quan tòa dành cho kẻ phạm tội and Vì Sao trực tiếp diễn ra cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong tương lai.
5. Nghiên cứu đoạn 2 Bình Ngô Đại Cáo - Mẫu 4
nếu như dân tộc ta biết đến Nam quốc sơn hà như một bạn dạng tuyên ngôn đầu tiên thì Bình ngô đại cáo của Nguyễn Trãi là áng thiên cổ hùng văn – bạn dạng tuyên ngôn nước nhà thứ hai. Nguyễn Trãi bằng có tài năng văn chương và chính trị của bản thân mình đã viết lên bố cáo cho toàn thiên hạ được biết về trận chiến với giặc Minh. Đặc biệt quan trọng phần một and phần hai của bài cáo cam kết hòa bình dân tộc & vạch rõ âm mưu đánh chiếm nước ta của giặc Minh.
Trước hết Nguyễn Trãi nêu cao tâm lý nhân nghĩa & cam kết chủ quyền hòa bình dân tộc của VN. Việc nhân nghĩa theo Nguyễn Trãi là:
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”
tư tưởng nhân nghĩa đc Nguyễn Trãi tiếp thu của nho giáo để đúc kết lên thành khái niệm. Theo nhà văn, nhân nghĩa là dân đc yên ổn, sống một cuộc sống yên bình, ấm no. Mà làm cho dân đc sống một cuộc yên ổn thì phải lo trừ bạo, chi tiết là dẹp thù trong giặc ngoài.
sau thời điểm nêu cao tâm lý nhân nghĩa, Nguyễn Trãi bước đầu cam kết độc lập của dân tộc ta:
“Như nước Đại Việt ta từ trước
Đã xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông bờ cõi đã chia
Phong tục bắc nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương
Tuy mạnh yếu có những lúc khác biệt
Nhưng hào kiệt đời nào cũng có”
Nước Đại Việt là một trong nước được thi công từ bao đời, có một nền văn hiến lâu lăm. Từ thuở trước biên giới bờ cõi đã đc phân chia ví dụ. Phong tục hai bên cũng khác nhau. Tác giả đặt ngang hàng các thời buổi của ta với những thời đại tương ứng của China để khẳng định độc lập dân tộc. Rất có thể thấy Nguyễn Trãi cam kết độc lập đất nước ta trên toàn bộ các lĩnh vực: văn hóa, biên giới, thời buổi. Biện pháp nghệ thuật đối chiếu, đối kết phù hợp với câu văn biền ngẫu đã biểu thị rõ quan điểm của tác giả. Dù mạnh yếu không giống nhau từng tuy nhiên hào kiệt đời nào thì cũng có. Để chứng tỏ cho câu nói “hào kiệt đời nào thì cũng có” và khẳng định độc lập bờ cõi, Nguyễn Trãi đã nêu lên đồng loạt các dẫn chứng lịch sử vẻ vang về các trận bại lớn của giặc:
“Cho nên
Lưu Cung tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích lớn phải diệt vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Việc xưa suy xét, chứng cớ còn ghi”
Lưu Cung, Triệu Tiết, Toa Đô, Ô Mã đều là những cái tên cần thiết của giặc. Chúng là các tên cầm đầu cả một đoàn quân với số lượng lớn nhằm mục tiêu xâm lăng nước ta. Mặc dù thế chiến tranh phi nghĩa thì không khi nào có tác dụng tốt. Đặc biết chúng là những tham công, thích lớn nên càng dễ bị thất bại và đè bẹp. Hàm Tử, Bạch Đằng là các địa danh của ta, đó không chỉ nơi diễn ra trận chiến với giặc mà còn là nấm mồ chôn xác chúng.
sau thời điểm khẳng định độc lập dân tộc bên trên các lĩnh vực triều đại, văn hóa truyền thống, biên giới, lịch sử, Nguyễn Trãi trình diễn cho toàn dân thiên hạ biết về âm mưu xâm chiếm việt nam một lần nữa của bầy giặc Minh:
“Vừa rồi:
Nhân họ Hồ chính sự phiền hà
Để trong nước lòng dân ân oán hận
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa
bầy gian tà còn bán nước cầu vinh”
Nhà văn chỉ rõ Vì Sao do chính sự nhà Hồ gặp gỡ rắc rối cho nên giặc Minh mượn cớ phù Trần diệt Hồ để hòng xâm chiếm nước Đại Việt. Không chỉ là quân giặc ngoại xâm mưu mô xảo trá mà lũ nội phản nội địa cũng ngóc đầu dậy bán nước cầu vinh. Chúng nghe theo lời của giặc ngoại xâm, gật đầu làm tay sai cho chúng.
Tội ác của chúng gây ra cho nhân dân Đại Việt tương đối cao, chúng tán tận lương tâm đẩy con dân ta vào những tình cảnh khổ tận cam lại, khốn nạn thay chúng vét sạch cả núi sông and cả sức người Đại Việt:
"Nướng dân đen bên trên ngọn lửa tàn nhẫn
Vùi con đỏ xuống bên dưới hầm tai vạ
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế
Gây thù kết ân oán trải mấy mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trời.
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi.
Người bị ép xuống biển dòng sườn lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc.
Vét sản vật, bắt dò chim sả, chốn chốn lưới chăng.
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt.
Tàn hại cả giống côn trùng cây cối
Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng”
Chúng “nướng dân đen” rồi vùi “con đỏ” xuống hầm để khai thác khoáng sản thiên nhiên cho chúng. Chúng lừa dối trời lừa dối dân bằng muôn ngàn kế sách nhằm mục đích vơ vét khoáng sản việt nam. Tội ác của chúng bại cả nhân nghĩa, tan nát cả đất trời, lòng dân ân oán hận biết bao nhiêu năm nhưng không hề làm gì đc chúng. Chúng không những vơ vét tài nguyên mà còn đề ra hàng trăm thứ thuế đẩy người nông dân đến yếu tố hoàn cảnh khốn cùng. Người thì bị chúng ép xuống biển mò ngọc dù nơi đó cá mập vây quanh, con dân rất có thể bị xé xác bất kể khi nào. Kẻ thì bị lên núi đãi cát tìm vàng dù rừng thiêng nước độc. Thực trạng non sông đc phô ra trước mắt với các Ảnh đau thương, khắp nơi khắp chốn cạm bẫy, lưới giăng đến cây xanh còn bị sát hại huống chi đến con người. Từ các sản vật cho đến động vật, thực vật đều không sống nổi với sự gian ác của giặc Minh. Khốn thay cho những người đàn bà góa ông chồng.
Đối lập với nỗi khốn khổ của nhân dân Đại Việt, bọn giặc Minh y như một lũ quỷ răng nanh máu me kinh khủng:
“Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán,
Nay xây nhà, mai đắp đất, chân tay nào phục dịch cho vừa?
Nặng nề các nỗi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi.
ác nghiệt thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,
bẩn thỉu thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi !
Lẽ nào trời đất dung tha? Ai bảo thần dân chịu được?”
Chúng hiện lên giống như những con quỷ béo mỡ, đáng sợ. Với cái miệng rộng & hàm răng quỷ dữ ấy chúng bắt nhân dân ta nay xây nhà mai đắp đất. Rồi ai phục dịch chúng cho vừa, nặng nề and tan tác cả nghề canh cửi. Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật đảo kết cấu câu “độc ác thay…” “Dơ bẩn thay…” nhằm mục đích nhấn mạnh vào sự khinh bỉ và căm thù tội ác của giặc Minh. Tội ác của chúng dẫu có bao nhiêu trúc Nam Sơn cũng không ghi hết tội, nước Đông Hải có tương đối nhiều cũng không rửa sạch mùi. Tội ác tày trời đất chẳng lẽ nào dung tha cho chúng, lòng dân sẽ nổi dậy.
như thế, phần một and phần hai của bài cáo đã cam đoan độc lập của nhân dân Đại Việt. Đồng thời vạch rõ thủ đoạn xâm lăng của giặc Minh. Tội ác của chúng đc phơi bày ra cho toàn dân thiên hạ được biết. Tội ác của chúng không thể nào dung tha. Bài cáo sử dụng nhiều biện pháp thẩm mỹ và nghệ thuật như đối lập, diễn đạt, đối chiếu kết hợp với lối văn biền ngầu hòa bình đã biểu thị rõ được content mà người sáng tác muốn trình bày.
Nhận xét
Đăng nhận xét